W praktyce organy ścigania często – „nie dostrzegają” treści art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Przepis ten stanowi, że jeżeli przedmiotem czynu zarzucanego są środki odurzające lub substancje psychotropowe w ilości nieznacznej, przeznaczone na własny użytek sprawcy, postępowanie można umorzyć. Orzeczenie o takiej treści może nastąpić nie tylko na etapie postępowania przygotowawczego przed wszczęciem dochodzenia lub śledztwa, ale także w trakcie już toczącego się postępowania przygotowawczego lub sądowego.

Praktyka, a teoria

W praktyce dochodzi do sytuacji, iż na etapie postępowania przygotowawczego traci się z pola widzenia „na niekorzyść” podejrzanego ten przepis prawa i często dochodzi do przyjęcia przez podejrzanego kary nie uwzględniającej możliwości prawnych jakie daje treść wskazanego przepisu. Oczywiście aby przepis ten został zastosowany wobec podejrzanego konieczne jest łączne spełnienie wszystkich wymienionych w tej normie przesłanego, a więc: 1/ przedmiotem czynu są środki odurzające lub substancje psychotropowe w ilości nieznacznej; 2/ przeznaczone są one na użytek własny podejrzanego; 3/ orzeczenie wobec podejrzanego kary za ich posiadanie byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu, a także stopień społecznej szkodliwości.

Ważna kwestia

Ważną kwestią w możliwości skorzystania z tej instytucji prawa jest określenie użyte przez ustawę jako „ilość nieznaczna”, co do zasady przyjmuje się, że aby ilość ta mogła być uznana za nieznaczną, nie powinna przekraczać kilku gramów. Dodatkowo sposób rozumienia nieznacznej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych jako przesłanki tego przepisu musi jednak uwzględniać nie tylko kryterium ilościowe odwołujące się do wagi tych substancji, ale również kryterium jakościowe, a więc uwzględnić stężenie zabezpieczonej substancji pozwalające ocenić, ile można z niej zrobić jednorazowych dawek tego środka. Nadto oprócz wymienionych kryteriów ilościowego i jakościowego – trzeba uwzględnić również kryterium proporcji ilości zabezpieczonych substancji do potrzeb sprawcy.

Co widać z powyższego artykułu kwestia możliwości skorzystania ze wskazanej instytucji prawa wymaga wnikliwej analizy i oceny każdego przypadku. Nie można też tracić z pola uwagi, iż czasami brak możliwości skorzystania z tego przepisu prawa będzie się wiązał z możliwością zastosowania innych instytucji prawa skutkujących możliwie najkorzystniejsze orzeczenie wobec osoby podejrzanej/oskarżonej.