W wielu przypadkach błędnie zakłada się, że procedura windykacji (czyteż proces windykacji) dotyczy jedynie firm, przedsiębiorców. Proces ten dotyczy również osób fizycznych i to w różnych sytuacjach np. brak spłaty pożyczki czy zobowiązań wobec państwa. Coraz częściej zdarza się, że jest to proces długi i składa się z kilku etapów, które to maja doprowadzić do odzyskania/ spłacenia długu. Należy pamiętać, że w przypadku procedury windykacji mamy dwie strony, czyli wierzyciela i dłużnika, dla których w większości przypadków proces ten nie należy do najprzyjemniejszych, ale ma doprowadzić dla jednych do odzyskania długu, a dla drugich do spłaty zadłużenia.
Czym jest windykacja?
Z czystej definicji zaczerpniętej ze słownika jest to nic innego jak dochodzenia swoich praw do rzeczy lub zapłaty na podstawie obowiązujących przepisów. Natomiast w oparciu o polskie przepisy windykacją można nazwać proces odzyskiwania zaciągniętych zobowiązań (w nawiązaniu do art. 353 § 1 Kodeksu Cywilnego, gdzie „Zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić”).Przykładem może być nieopłacenie faktury przez firmę X za wykonana usługę przez firmę Y np. przewozu rzeczy.
Jakie są etapy windykacji?
By uporządkować proces windykacji i dopełnić wszelkich wymogów wynikających z polskiego prawa w ramach podjętych działań przez wierzyciela względem dłużnika mających na celu odzyskanie należności proces windykacji można podzielić na etapy. To o czym warto pamiętać to fakt, że w ramach poszczególnych etapów windykacji i działania w nim podejmowanych mogą się różnić w zależności od danej sytuacji czy danego przypadku. Co do zasady działania będą te same, ale stosowane przepisy czy narzędzia będą już inne.
Początkiem procesu windykacji jest powstanie długu (inaczej zobowiązania), a dochodzi do tego w sytuacji, kiedy jedna strona – dłużnik przekroczy termin na zapłatę należności np. nie zapłaci za zakupiony towar. Wtedy wierzyciel, czyli osoba, od której kupił towar lub wykonała usługę może wszcząć proces odzyskania długu.
Etapy windykacji:
- Działania polubowne, czyli przedsądowe.Działania te to nic innego jak próba na spokojne i łagodne zakończenie sprawy bez udziału sądu. W tym pierwszym kroku wierzyciel może, ale nie musi skontaktować się z dłużnikiem np. mailowo, telefonicznie, sms-owo czy listownie i poinformować go o powstałym długu, jednocześnie wzywając go do spłaty. Jeśli takie działania nie przyniesie efektu to w ramach tego etapu kolejnym krokiem jest wezwania do zapłaty powstałego zobowiązania z zastrzeżeniem, że jeśli w wyznaczonym w wezwaniu terminie nie dokona spłaty to sprawa zostanie skierowana na drogę sądową. Jest to etap, który może zostać pominięty w procedurze, ale dzięki niemu możemy albo odzyskać pieniądze poprzez kontakt z dłużnikiem albo mieć udokumentowaną próbę polubownego załatwienia sprawy, co jest przydatne w kolejnym etapie.
Warto wspomnieć, że w przypadku, kiedy dłużnik nie ureguluje swoich zobowiązań w terminie to wierzyciel może skorzystać z prawa do naliczania odsetek. Zapisy o sposobie ich naliczania znajdują się w Ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych,obowiązującej od dnia 28 kwietnia 2013 r., co więcej zapisy o odsetkach za opóźnienia znajdują się również w Art. 481. Kodeksu Cywilnego.
Ten etap ma swoje plusy, głównym jest niski koszty jego przeprowadzenia. Nie ma tu kosztów postępowania sądowego, a więc zarówno dłużnik jak i wierzyciel nie są narażeni na dodatkowe obciążenie finansowe. Innym plusem jest czas – unikamy zazwyczaj kilkumiesięcznego działania, czy też mniejszy stres niż w przypadku procesu sądowego.
- Działania przed sądem. Etap ten rozpoczyna się w momencie, gdy dłużnik odmawia spłaty zobowiązaniu lub nie reaguje na próby kontaktu z nim i polubowne zakończenie sprawy. Wtedy nie pozostaje nic innego jak skierowanie sprawy na drogę sądową poprzez złożenie pozwu o zapłatę. Można to zrobić na dwa sposoby. Pierwszym jest złożenie pozwu drogą tradycyjną tzn. przygotowany pozew z załącznikami wysyła się w formie fizycznej do sądu albo drugim sposobem jest złożeniepozwu elektronicznie za pośrednictwem portalu/ platformy EPU, czyli Elektronicznego Postępowania Sądowego w e-sądzie. Wtedy nie musimy wysyłać żadnych dokumentów w wersji papierowe, ale należy pamiętać, że zawsze trzeba posiadać dokumenty udawadniające, że dług faktycznie istnieje.
Oczywiście wybór, w jaki sposóbzostanie złożony pozwu do sądu uzależniony jest od kilku czynników, np. wysokości długu czy daty, kiedy on powstał. To, co ważne dla wierzyciela to fakt, że wszelkie koszty postępowania sądowego w ostateczności ponosi dłużnik. Tego typu sprawy rozpatruje się w trybie postępowania upominawczego bądź nakazowego. Wtedy rozprawa odbywa się na posiedzeniu niejawnym, a dłużnik w konsekwencji otrzymuje nakaz zapłaty, na podstawie, którego wierzyciel może rozpocząć dalsze działania egzekucyjne.
W tym miejscu należy dodać, że w przypadku, kiedy dłużnik po otrzymaniu nakazu zapłaty z sądu, spłaci całe powstałe zobowiązanie to proces windykacji kończy się na tym etapie. Jest to w dalszym ciągu korzystne dla dłużnika, bo unika kosztów z postępowania egzekucyjnego.
- Działania egzekucyjne- czy też postępowanie egzekucyjne. Ten etap windykacji rozpoczyna się w momencie, kiedy wierzyciel przekazuje sprawę do komornika sądowego po otrzymaniu z sądu tytułu wykonawczego (klauzuli wykonalności) na wydany nakaz zapłaty czy wyrok.
Komornik przyjmuje sprawę w momencie złożenia przez wierzyciela wniosku o wszczęcie egzekucji na podstawie uzyskanego nakazu zapłaty czy wyroku opatrzonego w tytuł wykonawczy. Kosztami postępowania egzekucyjnego tzw. kosztami komorniczymi, kosztami zastępstwa w egzekucji (jeśli korzystany z pomocy prawnika) podobnie jak kosztami sądowymi, obciążany jest dłużnik. Niestety należy pamiętać, że zanim komornik odzyska dla wierzyciela te koszty to musi on liczyć się z tym, że w ramach prowadzonych działań koszty ponosi on np. zaliczka na poszukiwanie majątku czy zapytania do równych urzędów. W zależności od tego w jakiej sytuacji finansowej znajduje się dłużnik etap ten może trwać od kilku tygodni nawet do kilku lat.
Podsumowując procedura windykacji składa się z etapów, a w ramach każdego z nich pojawiają się podetapy, które mogą w każdym momencie doprowadzić do spłaty zadłużenia. Wszystko zależne jest od woli i możliwości dłużnika. Warto zaznaczyć, że nie jest to szybkiproces, a na jego długość może wpłynąć wiele czynników.Nie mniej jednak dzięki podjęciu któregoś z wyżej wymienionych etapów można nie tylko odzyskać należność, ale również unikać sytuacji, w której owy dług nam się przedawni. Jeśli zaś pojawią się jakiekolwiek wątpliwości, np. co do podstaw rozpoczęcia tego procesu to warto skontaktować się z prawnikiem, który na pewno pomoże przejść przez ten proces.
